نخستین مقاله در مورد هنر عکاسی به زبان فارسی در ایران

در سال 1319 هجری قمری یعنی حدود شصت سال بعد از پیدایش هنر عکاسی درایران
برای اولین بار مقاله‌ای تحت عنوان آقا احمد ما عکاسی می‌‌کند در کتابی به
نام سفینهً طالبی که به کتاب احمد معروف است، توسط " عبدالرحیم بن ابوطالب
نجار تبریزی" چاپ و منتشر شد که به زبانی ساده و همه فهم، نکات علمی و فنی
عکاسی را به شکلی که در آن زمان رایج بود در قالبی داستان گونه تشریح
می‌‌نمود. در قسمتی از این مقاله آمده است: " احمد آنها را استمالت می کند
که روی کرسی بنشاند و عکس بردارد. هیچکدام راضی نمی‌شدند ... بالاخره،
ماهرخ راضی شده به کرسی نشست. احمد گفت حرکت نکن ... و بعد رفت سرپوش ماهوت
دستگاه عکاسی را برداشت و نگاه کرد که ماهرخ چطور نشسته است. بعد یکدفعه
پایش را به زمین زد و دستش را تکان داد و همان طور سر پوشیده صدا نمود:
خانم آرام باش مرا معطل نکن. ماهرخ گفت: من حرکت نمی‌کنم. احمد گفت دروغ
می‌‌گویی. تا ماهرخ این حرف قبیح را از برادرش شنید از کرس پایین آمد و
تغیر نمود که احمد چرا نسبت دروغگویی به من داد ... احمد گفت: چون ماهرخ را
از همه زیاده دوست دارم، می‌‌خواستم عکس او را بردارم و نشاندم به کرسی
رفتم نگاه بکنم دیدم معلق نشست ... و عمل مرا ضایع کرد...". در اینجا
نویسنده این مقاله در تشریح دوربین عکاسی، آن را چنین توصیف نمود: " دستگاه
عکاسی که کامیراوبسکور باشد قوطی مربعی است نصفش ثابت و نصف دیگرش را به
واسطهً پرده های فنری می‌‌شود قصیر و طویل نمود. در سر سه پایه منصوب است.
داخل آن را رنگ سیاه زده‌اند و از تابش روشنایی محفوظ میدارند. شیشهً مدوری
در منظرهً آن نسب شده است، سرپوشی و پیچی دارد که به واسطه آن شیشه را قبض
و بسط می‌‌دهند آن را شیشه جامعه گویند. ذرات شعاع جمع شده منکسراً به
شیشهً جاذبه که در مقطع اندرونی قوطی مربع است، می‌‌رسد و در آنجا صورت
می‌‌بندد ... ". این مقاله به تحقیق اولین مقاله‌ای است که به زبان فارسی
نوشته شده و دارای جنبهً آموزشی می‌‌باشد و چهارده سال پس از انتشار آن،
یعنی در سال 1313 هجری قمری اولین کتاب علمی و آموزشی توسط مسیو پاپاریان
انتشار یافت که طی آن تشریح فنی کاملی از وسائل و تکنیکهای عکاسی و ظهور
فیلم و چاپ عکس به دست آمده و از نظر تاریخی برای کسانی که بخواهند دربارهً
تاریخ عکاسی ایران مطالعه و تحقیق نمایند جالب و با ارزش است